Mogłoby się wydawać, że szkodzi nam tylko to, co zjadamy. Nic bardziej mylnego. Kosmetyki, które są stosowane zewnętrznie, także mogą nam zaszkodzić. I nie chodzi tylko o reakcje alergiczne. Niektóre kosmetyki zawierają bardzo szkodliwe substancje. Wiele osób wybierając kosmetyki nie zwraca uwagi na ich skład, zwłaszcza że obecne tam nazwy substancji niewiele zwykłemu człowiekowi mówią. Tymczasem warto jednak czytać etykiety kosmetyków. Oto zestawienie 20 szkodliwych substancji w kosmetykach, których warto unikać:

1. Aceton

Aceton jest powszechnie stosowanym rozpuszczalnikiem. Jest najprostszym ketonem alifatycznym i ma bardzo nieprzyjemny, ostry zapach. Wytwarzany jest przez bakterie z rodzaju Clostridium acetobutylicum. W kosmetyce jest najczęściej stosowany do produkcji zmywaczy do paznokci.

Szkodliwość

Aceton nie jest toksyczny ani specjalnie szkodliwy. Jest natomiast substancją drażniącą. Nieznaczna szkodliwość jest obserwowana w przypadku wdychania. Podrażnia skórę, oczy i błony śluzowe.

Inne nazwy

Aceton jest inaczej nazywany propanonem, ketonem dimetylowym, dimetyloketonem, dwumetyloketonem, czy też propan-2-on-em. Więcej informacji na Wikipedia.

 

2. Barwniki azowe

Najważniejsza i najliczniejsza grupa barwników syntetycznych. Mają wiele zastosowań – od barwienia tkanin, przez barwienie kosmetyków i niestety na żywności skończywszy. W przypadku kosmetyków są stosowane głównie do produkcji lakierów do paznokci czy wszelkich produktów do robienia makijażu.

Szkodliwość

Barwniki azowe są bardzo szkodliwe dla osób na nie uczulonych. Mogą nasilać objawy astmy czy spowodować skurcze macicy u kobiet w ciąży, w następstwie czego może dojść do poronienia. W połączeniu z benzoesanami mogą wywoływać nadpobudliwość u dzieci. Mogą także uszkadzać materiał genetyczny i są uznawane za substancje rakotwórcze. Więcej informacji na Wikipedia.

Inne nazwy

Nazewnictwo barwników azowych jest dość różnorodne. Istnieją zarówno normalne słowne nazwy jak i kodowane. Przykłady:

CI18050, – azofloksyna, czerwień kwasowa lub czerwień 2G

CI14720 – karmoizyna, kwas rubinowy

CI19140 – tartrazyna, żółcień spożywcza

CI15985 – żółcień pomarańczowa

oranż metylowy (methyl orange)

To tylko kilka przykładów. Tych barwników jest o wiele więcej. Zestawienie barwników na Wikipedia.

 

3. Ftalany

Ftalany to sole i estry kwasu ftalowego. Ich zastosowanie w produkcji kosmetyków jest bardzo szerokie. Można znaleźć je zarówno w dezodorantach i tonikach, jak i w lakierach do włosów i wielu innych kosmetykach.

Szkodliwość

Ftalany mogą mieć właściwości mutagenne, a nawet i rakotwórcze. Szczególnie szkodliwy wpływ mogą mieć na dzieci. Niektóre zwiększają prawdopodobieństwo zachorowania na astmę u dzieci w wieku od 5 do 11 lat, jeśli matka była narażona w czasie ciąży na ich ekspozycję. Uważa się, że te substancje mają negatywny wpływ na działanie niektórych hormonów, co może powodować poważne problemy zdrowotne zarówno u dzieci jak i dorosłych.

Inne nazwy

Ftalany mają bardzo różne nazwy. W składach produktów można znaleźć zarówno pełne nazwy jak i skróty. Na przykład DMP to ftalan dimetylu, DEP to ftalan dietylu, DBP to ftalan di-n-butylu, DEHP to  ftalan di(2-etyloheksylu, a BBP to ftalan benzylu-butylu. Informacje chemiczne na Wikipedia.

 

4. Sole glinu

Sole glinu są substancjami pochodzenia mineralnego. Mają właściwości przeciwpotne, więc wykorzystuje się je do produkcji dezodorantów, a w szczególności antyperspirantów.

Szkodliwość

Blokują pory skóry i mogą wywołać podrażnienia. Uznawane za substancje rakotwórcze, mogące szczególnie wpływać na rozwój raka piersi. Sole aluminium mogą również niszczyć zdrowe komórki organizmu. Uważa się, że mogą być odpowiedzialne za powstawanie choroby Alzheimera.

Inne nazwy

W składach produktów można je znaleźć m. in. pod nazwami: chlorek glinu, ACH, proszek aluminiowy, stearynian glinu czy też chlorohydrat glinu.

 

5. BHT/BHA

Obie substancje to konserwanty i przeciwutleniacze preparatów, które zawierają tłuszcze zarówno roślinne jak i zwierzęce. Znajdują się przede wszystkim w kremach. Szacuje się, że zawierać je może nawet 99% kremów.

Szkodliwość

Zarówno BHT jak i BHA mogą wywoływać silne reakcje alergiczne, manifestujące się pokrzywką, świądem i zaczerwienieniem skóry. Szczególnie niebezpieczne są duszności spowodowane przez te związki. Prawdopodobnie mają też szkodliwy wpływ na nerki. Badania laboratoryjne przeprowadzane na zwierzętach wykazały wpływ tych substancji na powstawanie u nich nowotworów.

Inne nazwy

Oprócz skrótów BHT i BHA, można spotkać pełne nazwy tych substancji, a mianowicie butylowany hydroksyanizol oraz butylowany hydroksytoluen, jak i inne nazwy, np. Butylated hydroxytoluene, Butylhydroxytoluenum, 2-tertbutylo-4-metoksyfenol. Dalsze informacje o tej substancji na Wikipedia.

 

6. Cashmeran

Jest to alkaliczny keton, który w temperaturze pokojowej występuje jako ciało stałe. Jest substancją zapachową. Pachnie głównie białym piżmem, ale posiada nutę drzewną, owocową i zahacza o żywice oraz przyprawy. Cashmeran szeroko stosowany jest do produkcji perfum, dezodorantów, jak również innych pachnących kosmetyków jak np. szampony czy płyny do kąpieli.

Szkodliwość

Nie jest wpisany na listę alergenów, ale może wywoływać podrażnienia skóry i oczu. Niemieccy naukowcy dowiedli, że cashmeran kumuluje się w tkance tłuszczowej i może przenikać do mleka matki. Być może kiedyś zostanie więc wpisany na listę alergenów i substancji niebezpiecznych.

Inne nazwy

Inne nazwy to m. in. drewno kaszmirowe, musk indanone, indomuscone, nazwa chemiczna  6,7-dihydro-1,1,2,3,3-pentamethyl-4(5H)-indanone, a także skrót DPMI. Więcej danych na Wikipedia (angielski).

 

7. Kumaryna

Jest to organiczny związek chemiczny z grupy benzopironów. W procesie hydrolizy enzymatycznej następuje rozkład kumaryny na glukozę oraz wolne kwasy kumarynowe. Powoduje to wydzielanie się przyjemnego zapachu siana. Kumaryna została wykryta w bardzo wielu roślinach. Pewne ilości tej substancji zawiera także znana i szeroko stosowana w kuchni korzenna przyprawa – cynamon. Kumaryna jest wykorzystywana w produkcji perfum czy mydeł.

Szkodliwość

W stężeniu przekraczającym dopuszczalne normy, kumaryna może wywoływać problemy z wątrobą (marskość wątroby), a także z nerkami. Nie jest to udowodnione jednak naukowo. W badaniach na zwierzętach, wykryto problemy z wątrobą u szczurów, zaś u innych ssaków one nie występowały. Podobno może mieć też negatywny wpływ na układ nerwowy.

Inne nazwy

Nie ma zbyt wielu innych nazw tej substancji. Przede wszystkim poza typową nazwą, znane są nazwy takie jak: benzopiron, lakton kwasu o-hydroksycynamonowego jak i nazwy chemiczne takie jak: 2H-chromen-2-on, 2H-1-benzopiran-2-on, 1,2-benzopiron. Więcej na Wikipedia.

 

8. Dietanoloamina (DEA, DEOA)

Dietanoloamina to związek organiczny, który w temperaturze pokojowej jest białą substancją stałą. Ma jednak skłonność do wchłaniania wody przez co często jest postrzegana jako lepka, bezbarwna ciecz. DEA jest używana w kosmetyce do produkcji m. in. mydeł i środków do mycia, a także kremów do opalania czy lakierów do włosów.

Szkodliwość

DEA może powodować uszkodzenia komórek mózgowych, co może prowadzić m. in. do problemów z pamięcią. Może też wywoływać reakcje alergiczne. Jest środkiem drażniącym skórę.

Inne nazwy

Związek ten występuje pod bardzo wieloma nazwami. Przykłady nazw tej substancji to: 2,2′-iminodietanol, Bis (hydroksyetylo) amina, Diolamina, 2,2′-Dihydroksydietyloamina czy 2,2′-iminobisetanol. Dalsze informacje na anglojęzycznej Wikipedii.

 

9. Fluorek sodu

Fluorek sodu jest chemicznym związkiem nieorganicznym. To ciało stałe występujące jako minerał wolomit. Jest solą kwasu fluorowodorowego i sodu. Występuje przede wszystkim w środkach do pielęgnacji jamy ustnej, a więc w pastach do zębów.

Szkodliwość

Fluorek sodu jak i sam fluor, są dla ludzi szkodliwe po przekroczeniu dopuszczalnych norm. Nadmiar powoduje tzw. fluorozę, której wynikiem jest osłabienie kośćca i zębów. Substancja ta gromadzi się w ludzkim organizmie, szczególnie w kościach. Przyczynia się do powstawania zmian skórnych, alergii, zmian w morfologii krwi, problemów z tarczycą, chorób psychicznych, agresji, łamliwości kości, obniżenia płodności, a także szybszego starzenia się organizmu.

Inne nazwy

Inne nazwy tego związku to przede wszystkim Natrii fluoridum, sól sodowa kwasu fluorowodorowego, Sodium fluoride, NaF, fluorowodorek sodu. Więcej na Wikipedia.

 

10. Formaldehyd

Organiczny związek chemiczny będący pierwszym w szeregu homologicznym aldehydów. Odkryty przez Aleksandra Butlerowa – rosyjskiego chemika. Jest to gaz o charakterystycznej, duszącej woni. Powstaje podczas niepełnego spalania substancji z zawartością węgla. Zarówno formaldehyd jak i jego pochodne są stosowane jako konserwanty. Można je spotkać w lakierach do paznokci, a także wielu innych kosmetykach drogeryjnych i aptecznych.

Szkodliwość

Jest to gryzący gaz i silna trucizna. Podrażnia drogi oddechowe i oczy – może powodować ich pieczenie. Może wywoływać reakcje alergiczne. W  2006 roku formaldehyd został uznany przez IARC za substancję rakotwórczą.

Inne nazwy

Przede wszystkim formaldehyd znany jest jako aldehyd mrówkowy. Jednak w kosmetykach można spotkać nazwy, które zupełnie nic nie powiedzą osobom nie znającym się. Są to np. Benzylhemiformal, Bronopol, Diazolidinyl Urea, Sodium Hydroxymethyl, Methenamine i wiele innych nazw. Poza tym należy pamiętać, że związek ten ma wiele pochodnych. Więcej na Wikipedia i ocena UE.

Dalsza część naszej listy

Dalej do części 2.